Giriş

Internet alan adları (domain names), uluslararası platformda gTLD (generic Top Level Domain) olarak adlandırılan .com, .org, .net, .edu, .mil, .k12, şeklindeki 7 alan ile, ccTLD (Country Code Top Level Domain) olarak adlandırılan ve ISO-3166 standardında yaklaşık 200 ülke kodundan (.uk, .us, .tr, vb.) oluşan adlandırma sistemine tabidir. Bu dökümanda .tr (Türkiye) altında yeralan alt alan adlarının belirlenmesi konusunda izlenen genel politika ve işleyiş yöntemleri açıklanmaktadır.

Bu dokümanda konu ile ilgili idari açıklamaların yanı sıra, ana hatları ile kısa teknik açıklamalar da verilecektir.

.tr üst düzey alan adının (TLD) altında yer alan ikinci (2.) düzey alan adlarının örgütlenme yapısı aşağıdaki gibidir:

İdari Sorumlu (TLDA – Top Level Domain Administrator):

Dr. Attila Özgit
E-posta: [email protected]; Tel : (0312) 210-5555; Fax: (0312) 210-1259

Teknik Sorumlu:

Kürşat Çağıltay
E-posta: [email protected]

İkinci (2.) seviye alanlar altında yeralan, kuruluşlara ait alt alan adlarının (örneğin, xyz.com.tr) iç yönetimi (örneğin, destek.xyz.com.tr, satis.xyz.com.tr) ilgili kuruluşların kendi sorumlulukları dahilindedir.

Internet Alan Adları İçin Nasıl Kayıt Yaptırılabilir?

Internet alan adlarının kayıt yaptırılabilmesi için en hızlı ve kolay yol, Internet (WEB) ortamındaki kayıt formunun doldurulmasıdır. İlgili WEB sayfaları,

http://dns.metu.edu.tr/

adresinde buluna bilir. Eğer formun elektronik ortamda doldurularak yollanması olanaklı değilse, (tercih edilmemekle birlikte) daktilo ile doldurulmuş form

(0312) 210-3333 numaralı fax’a,

ya da posta ile,

.tr Alan Adı Yönetimi
ODTÜ, Bilgi İşlem Dairesi
İnönü Bulvarı, 06531
Ankara

adresine yollanabilir.

WEB aracılığı ile form doldurarak yapılan başvuruların oparatör kontrollü olarak otomatik işlenmesi, başvuruların daha hızlı cevaplandırılmasını sağlamaktadır.

Yapılan her başvuru için bir takip numarası (Ticket Number) verilir. Alan adı kayıt işlemi, başvurunun yollanmasını takip eden bir hafta içinde gerçekleştirilir. İşlemin sonuçlarına ilişkin yanıt, başvurunun WEB ya da elektronik posta ile yapılması durumunda elektronik posta ile, başvuru fax ile yapılmışsa fax (ve varsa elektronik posta) ile yollanacaktır. Bu süre içinde cevap alınmamışsa, ilgili başvuru aşağıdaki iletişim noktalarıdan takip edilebilir.

e-posta: [email protected]; Tel: (0312) 210-3339; Fax: (0312) 210-3333

Internet Alan Adı Kayıdında İzlenen Yöntem ve Kurallar

Internet'in dünyadaki ve ülkemizdeki hızlı gelişimi, alan adları konusunda yapılan taleplerin artışına neden olmuştur. Alan adı başvurularının düzenli, hızlı ve eşitlik ilkesi ile değerlendirilebilmesi için bir politika, ve onun gereği olarak bir dizi kural bulunmaktadır. Bu kurallar .tr üst düzey alanı altında tanımlanacak tüm alan adlarının açılması, kapatılması ve değiştirilmesini kapsamaktadır. .tr altında yeralacak alan adları ile ilgili yapılan tüm başvurularda, başvuru yapan kişi ve kuruluşlar aşağıda belirtilmiş olan yöntem ve kuralları kabul ederler.

• .tr üst düzey alanı (TLD), .bbs.tr, .com.tr, .edu.tr, .gen.tr, .gov.tr, .k12.tr, .mil.tr, .net.tr, .nom.tr, .org.tr alt alan adlarını kapsar.

1. .tr üst düzey alan adı altında tanımlanması istenen her alan adı, yukarıda belirtilen ikinci düzey alan adlarından biri (ya da, belli durumlarda birden fazlası) içerisinde yer alır. Yukarıda belirtilen ikinci düzey alt alanlar dışında yeni bir (ikinci düzey) alt alan altında ad verilmesi için yapılan başvurular kabul edilmez.
2. Kişi ve kuruluşların faaliyet alanları dışındaki alt alanlara yaptıkları başvurular kabul edilmez. Yalnız .gen.tr alt alanına yapılan başvurularda faaliyet alanı ilişkisi aranmaz.
3. Birden fazla alt örgütü, şubesi, bürosu veya temsilcisi olan kuruluşlarda, kuruluşun merkezi, kuruluş adına alan adı başvurusunun yapılmasında yetkili merci olarak kabul edilir.

• .tr üst düzey alanı (TLD) altında yer alacak ikinci düzey yeni alt alanlar için kurum, kuruluş ve tüzel kişiler başvuruda bulunabilirler. Bu durumda, konu elektronik ortamda tartışmaya açılır. Gerekirse kamuoyu araştırması yapabilmek amacıyla elektronik anket düzenlenebilir. Yapılan tartışmalar sonucunda ikinci düzey alanın açılıp açılmaması konusunda bir sonuca varılır. Yeni bir ikinci düzey alan açılmasına karar verilmesi durumunda, yeni ikinci düzey alana ilişkin işleyiş ve kurallar bu dokümana eklenir.

• .gen.tr alt alanı dışında kalan diğer tüm alt alanlar için talep edilen alan adı, talebi yapan kişi ve/veya kuruluşun ismi ve/veya tescilli markası ile ilişkili olmalıdır. Başvuruyu yapan kuruluş, .tr üst düzey alan adı yönetimi tarafından istendiğinde, bu ilişkiyi belgeleyebilmelidir. Alan adı ile kuruluş arasındaki ilişkinin belgelenemediği durumlarda alan adı tahsisi durdurulabilir.
• Yapılan her alan adı başvurusu için (.gen.tr alt alanı dışında kalan diğer tüm alt alanlarda) uygun bir tescil belgesi (ticari tescil, patent tescili, tüzük, kişisel kimlik vb.) aranır. Başvuru sırasında alınmayan belgeler daha sonradan (değerlendirme sırasında ve/veya itiraz durumunda) istenebilir. Sonradan istenen ve başvuru sahibince yollanan belgelerin başvuru tarihini kapsamadığı durumlarda belge geçersiz sayılacaktır. Belgelerin geçerli olmaması ya da başvuru tarihini kapsamaması durumunda alan adı geri alınabilecek ve/veya geçerli belgesi bulunan diğer başvuranlara verilebilecektir. Geri alınma ve/veya devretme işlemi, alan adı kullanım hakkı sahibine uyarı yapıldıktan 30 gün sonra uygulanacaktır.

1. com.tr ikinci seviye alt alan adı için gerekli belge Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından verilen Ticari Sicil Tescil Belgesi ve/veya Patent Enstitüsü tarafından verilen Marka Tescil belgesidir.
2. gov.tr ikinci seviye alt alan adı için gerekli belge başvuru yapan kuruluşun en üst makamı tarafından verilen yazılı izin belgesidir.
3. org.tr ikinci seviye alt alan adı için gerekli belge başvuru yapan organizasyonun kuruluş kanunu ve/veya tüzüğüdür.
4. edu.tr ikinci seviye alt alan adı için gerekli belge başvuru yapan üniversitenin rektörlük makamınca verilmiş yazılı izin belgesidir.
5. k12.tr ikinci seviye alt alan adı için gerekli belge başvuru yapan ilk-orta öğretim kurumunun müdürlük makamınca verilmiş yazılı izin belgesidir.
6. mil.tr ikinci seviye alt alan adı için gerekli belge başvuru yapan kuruluşun TSK Genel Kurmay Başkanlığı’ndan aldığı yazılı izin belgesidir.
7. net.tr ikinci seviye alt alan adı için gerekli belge başvuru yapan kuruluşun TURNET ile imzaladığı ISS (Internet Servis Sağlayıcı) sözleşmesidir.
8. bbs.tr ikinci seviye alt alan adı için gerekli belge başvuru yapan kişinin nüfus ve ikamet bilgilerine ilişkin resmi belgeleri ile çalıştırdığı bbs sistemine ilişkin açıklayıcı teknik/idari bilgilerdir.
9. Mevcut ikinci seviye alt alan-adlarına yeni eklenecek yeni ikinci seviye alt alan-adları için gerekli belgeler EK maddeler olarak tanımlanacaktır.

• Jenerik olarak tanımlanan alan-adları (herhangi bir sektörü ya da bir sektörün bir kısmını tanımlayan ve başvuru sahibine doğrudan ve/veya dolaylı haksız/spekülatif kazanç ve/veya öncelik sağlayabilecek alan adlarıdır) hiçbir kuruluşa verilmez.

• Talep edilen alan adları en az iki karakter boyunda olmalıdır. Alan adlarının uzunluğu konusunda üst sınır olmamakla beraber, alışılagelmiş uzunluk 12 (oniki) karakterden kısadır. Alan adlarında sadece harfler, sayılar ve “-” (tire) işareti kullanılabilir.

• Talep edilen alan adları Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına aykırı olmamalı ve genel etik ve ahlak kurallarına ters düşmemelidir.

• Alan adı başvurularında, ulusal örf ve adetlere, ahlak kurallarına uyum aranır. Alan adının tamamı ya da bir kısmı hakaret, küfür, çirkin tanımlama vb. ifadeler içeremez. Bu tür sözcük ve/veya ifadelerin İngilizce ya da diğer yabancı dillerdeki karşılıkları da bu kapsam dahilindedir.

• Başvuruda bulunan kişi, kurum ya da kuruluş, verdiği bilgilerin doğru olduğunu taahhüt eder.

• Başvuru yapan kişi, kurum ya da kuruluş, yaptığı alan adı seçiminden sorumludur. Başvuruyu yapan, seçilen alan adının başka bir kurum yada kuruluşun haklarını ihlal etmediğini taahüt eder. Ayrıca başvuruyu yapan, istenen alan adının Türkiye Cumhuriyeti yasalarına aykırı bir iş için kullanılmayacağını da taahhüt eder.

• Alan adı başvurusu sırasında verilen bilgiler gizli tutulmaz. Bu bilgiler whois veritabanı ve ilgili sorgu mekanizması (http://whois.metu.edu.tr) yolu ile kamuya açıktır.

• Başvurulan alan adı için, başvuru sırasında hizmet vermekte olan en az bir alan adı sunucusu bulunmalıdır. Söz konusu alan adı için hizmet veren alan adı sunucusunun kesintisiz (24 saat, 7 gün) çalışan bir Internet bağlantısı bulunmalı ve ilgili alan adı sorgularını kabul edip, bunlara yanıt vermelidir.

• .tr üst düzey alanına bağlı ikinci düzey alanlar altında tanımlanan alan adları konusunda kurumlar arasında doğabilecek uyuşmazlıklarda, ya da aynı alan adı üzerinde birden fazla kurumun hak iddia etmesi durumunda aşağıdaki kurallar geçerlidir.

1. Alan adı konusunda doğabilecek uyuşmazlıklarda .tr üst düzey alan adı yönetimi taraf sayılamaz. Her tür anlaşmazlığın, alan adı konusunda hak iddia eden kuruluşlar arasında çözümlenmesi esastır.
2. Anlaşmazlığa konu olan alan adı ile ilgili olarak Türkiye Cumhuriyeti mahkemeleri tarafından alınan kararlar .tr üst düzey alan adı yönetimi tarafından uygulanacaktır.
3. .tr üst düzey alan adı yönetiminin talebi üzerine alan adı tahsis edilmiş kuruluş, tahsis edilen alan adı ile ilişkisini belgeleyen dökümanları .tr üst düzey alan adı yönetimine, talep tarihinden itibaren 15 (onbeş) gün içerisinde ulaştırmadığı durumlarda alan adı tahsisi durdurulabilir ve aynı alan adını talep eden bir başka kuruluşa tahsis edilebilir.
4. .gen.tr ikinci düzey alanı dışındaki alanlar altında tahsis edilmiş olan alan adının, kuruluşun tescilli faaliyet alanları dışında, alan adının çağrıştırdığı başka bir iş için kullanıldığı tesbit edildiğinde söz konusu alan adı iptal edilir.

• .tr üst düzey alanına bağlı ikinci düzey alanlar altında tanımlanmış bir alan adı aşağıda belirtilen durumlarda iptal edilir.

1. Türkiye Cumhuriyeti mahkemeleri tarafından kullanımına izin verilmeyen alan adları iptal edilir.
2. Alan adı tahsis edilen kuruluşun fiilen ve/veya hukuken ortadan kalkması durumunda söz konusu alan adı iptal edilir.
3. Alan adı başvuru ücretinin son ödeme tarihinden itibaren 15 (onbeş) gün içinde, ya da alan adı yıllık ücretinin son ödeme tarihinden itibaren 15 (onbeş) gün içinde ödenmemesi durumlarında söz konusu alan adı iptal edilir.
4. Alan adı tahsis edilen kuruluşun bu belgede belirtilen hükümlere aykırı davrandığı tesbit edildiğinde söz konusu alan adı iptal edilir.
5. Alan adı tahsis edilen kuruluş 3. maddede belirtilen belgelerin talep edilmesini takip eden 30 (otuz) gün içinde ibraz edemediği durumlarda söz konusu alan adı iptal edilir.
6. Alan adı kullanım hakkı sahibi kişi, kurum ya da kuruluşun alan adının silinmesine ilişkin resmi talebinin alınması sonucunda alan adı iptal edilir.
7. .gen.tr, ya da .nom.tr alanları altında yeralan alan adının kullanım hakkına sahip olan kişinin ölmesi durumunda söz konusu alan adı iptal edilir.

• .tr üst düzey alan adına bağlı ikinci düzey alanların altında tanımlanacak alan adı kayıdı için ödenmesi gereken ücretlere ilişkin olarak aşağıda tanımlanan kurallar uygulanır:

• Marka tescil belgesi veya tescil belgesi olarak kabul edilmiş belge için başvuru yapmış fakat başvurusu sonuçlanmamış kuruluşlara başvurdukları alan adı, tescil başvuruları sonuçlanana kadar geçici olarak verilir. Bu süre 6 ay'dan uzun olamaz. Bu süre içerisinde, ilgili kuruluşun ücret ödeme yükümlülükleri konusunda herhangi bir ayrıcalığı söz konusu değildir. Tescil başvurusunun olumsuz sonuçlanması durumunda, geçici olarak tanımlanmış alan adı 30 gün süre sonunda geri alınır. Söz konusu alan adı için ilgili kuruluşun başvuru ücreti ödeme yükümlülüğü ortadan kalkmaz, ücret tahsil edilmişse, geri ödeme yapılmaz.

• Alan adı başvurusu yapan kuruluşların, başvurdukları alan adının resmi tescillerine veya tescil belgesi olarak kabul edilen belgeye uygun olması gerekmektedir. Kuruluş adının kısaltması olsa dahi, resmi tesciline uygun olmayan başvurularda, aynı kısaltmaya tescilli olarak sahip olan kuruluşlar tarafından yapılacak itirazların olumlu cevaplandırılacağı, başvuran kuruluşa başvuru sırasında bildirilir.

• .gen.tr ve nom.tr alt alanları dışında kalan diğer tüm alt alanlar içinde yer almak üzere başvurulan ve tahsisi yapılan alan adlarının kullanımında, kuruluşun faaliyet alanı ile uyum gözetilmesi ilgili kuruluşun sorumluluğudur. .tr Alan Adı Yönetimi, alan adının çağrıştırdığı bir sektör ya da kavram nedeni ile diğer kuruluşlarla haksız rekabet, hak ihlali vb. durumların oluşmasına neden olacak içerik barındırılması durumunda, alan adının askıya alınması ve ilgili yasal sürecin başlatılması hakkını saklı tutar.

• Başvurulan alan adının aktif olarak kullanılmayacağı, yalnız ilgili kişi, kurum ya da kuruluşa tahsis edilmesinin amaçlanması durumlarında, ilgili kişi, kurum ya da kuruluş için 'rezerve' edilebilmesi olanaklıdır. Bu talep, başvuru formunda, 'Alan adı Sunucusu Adı' ve 'Alan adı Sunucusu IP Numarası' bölümlerinde "Rezervasyon" şeklinde belirtilir. Bu tür başvurular için, bu belgede sözü edilen tüm kurallar ve yöntemler geçerlidir; "rezerve" olarak tahsis edilen alan adı için tüm işlemler yapılır, sadece yönlendirme tanımı yapılmaz.

• Yerleşim birimlerinin isimleri (izmir, pamukkale, rize, vb.) alan adı olarak verilmez. Bu isimler sadece .gov.tr ikinci seviye alt alan adı altında valiliklere ve kaymakamlıklara verilir. Bu isimlerin yeni açılacak ikinci seviye alt alan-adları altında verilip verilemeyeceği de ek kurallar olarak belirlenecektir.

• Alan adı başvurusunun aracı kuruluşlar (Internet Servis ve içerik sağlayıcılar, bilgisayar/ağ hizmeti sunan kuruluşlar, vb.) tarafından yapılması durumunda, aracı kuruluşların asıl alan adı talep sahibinden alacağı aracı kuruluşun alan adı başvurusu için yetkilendirildiğine ilişkin belgenin başvuru ile birlikte iletilmesi gereklidir. İlgili yetki belgesinin alan adı değişikliği yapma işlemleri için de iletilmesi zorunludur.

• Her türlü mevcut alan adına itiraz süresi 1 yıldır. Bu süre sonrasında yapılacak başvurular .tr alan adı yönetiminin idari veya teknik bir hatası dışındaki bir sebepten ise, ya da sonuçlanmış bir mahkeme kararına dayandırılmamış ise reddedilir.

• Yerel yönetimler, .gov.tr alanı altında yer alırlar. Belediye adının arkasına “-bld.gov.tr” eklenir (örneğin, istanbul-bld.gov.tr, ya da cankaya-bld.gov.tr ). Her ilin adı .gov.tr alanı altında valiliklere tahsis edilir (örneğin, antalya.gov.tr, rize.gov.tr). Her ilçenin adı ise .gov.tr alanı altında kaymakamlıklara tahsis edilir (örneğin, beykoz.gov.tr, altındag.gov.tr).